Valletta
Joannici po przybyciu w 1530 na MaltÄ, obrali za swojÄ siedzibÄ Birgu poĹoĹźone nad zatokÄ Grand Harbour (Wielki Port). ChoÄ miasto to posiadaĹo zamek (Castle Sant Angelo), to nie byĹo w przypadku ataku z lÄ du dogodnym miejscem do obrony. GĂłrujÄ ce nad nim pĂłĹwyspy Sceberras i Isola stanowiĹy doskonaĹe miejsce, z ktĂłrego moĹźna byĹo prowadziÄ ostrzaĹ artyleryjski zamku. Jednak joannici, myĹlÄ c o Malcie tylko jako o tymczasowej bazie, poczÄ tkowo ograniczyli prace fortyfikacyjne do umocnienia i rozbudowania zamku w Birgu oraz wzmocnienia murĂłw dotychczasowej stolicy wyspy Mdiny. Dalsze prace, majÄ ce uniemoĹźliwiÄ zajÄcie pĂłĹwyspĂłw Sceberras i Isola, rozpoczÄ Ĺ dopiero wielki mistrz Jean de Homedes budujÄ c tam w 1552 dwa forty â na Sceberras Fort Ĺw. Elma, a na Isola Fort Ĺw. MichaĹa.
W 1557 r. Jean Parisot de la Valette po objÄciu urzÄdu wielkiego mistrza postanowiĹ wzmocniÄ obronÄ na Sceberras wznoszÄ c umocnienia wokóŠcaĹego pĂłĹwyspu i budujÄ c na nim miasto. Jednak ze wzglÄdu na brak funduszy i atak wojsk tureckich (Wielkie oblÄĹźenie), ktĂłry miaĹ miejsce w 1565, prace te rozpoczÄto dopiero w 1566. KamieĹ wÄgielny pod budowÄ miasta, nazwanego na czeĹÄ jego zaĹoĹźyciela Valletta, zostaĹ poĹoĹźony 28 marca 1566.
Projekt miasta stworzyĹ, przysĹany przez papieĹźa Piusa IV, wĹoski architekt, uczeĹ MichaĹa AnioĹa, Francesco Laparelli. UkĹad ulic zostaĹ oparty na planie hippodamejskim, tzn. Ĺźe ulice przecinajÄ siÄ ze sobÄ pod kÄ tem prostym. CaĹe miasto zostaĹo otoczone szeregiem umocnieĹ, oraz dodatkowo od strony lÄ du fosÄ . Ze wzglÄdu na wysokie koszty i brak czasu (obawiano siÄ ponownego ataku TurkĂłw) nie wyrĂłwnano róşnic wysokoĹci poszczegĂłlnych czÄĹci pĂłĹwyspu, w zwiÄ zku z czym czÄĹÄ ulic zostaĹa zastÄ piona schodami. MiaĹy one jednak niskie i dĹugie stopnie co mogĹo umoĹźliwiaÄ poruszanie siÄ po nich rycerzom konno bÄ dĹş w ciÄĹźkich zbrojach.
Pierwszym budynkiem Valletty byĹ koĹcióŠpod wezwaniem Matki Boskiej ZwyciÄskiej, w ktĂłrym w 1568 pochowany zostaĹ Jean Parisot de la Valette (później grĂłb przeniesiono do konkatedry Ĺw Jana). W 1569 Laparelli po opracowaniu planĂłw dalszej rozbudowy miasta opuĹciĹ wyspÄ, zaĹ dalszymi pracami zajÄ Ĺ siÄ MaltaĹczyk Gerolamo Cessar.
W 1571, choÄ oberĹźe (siedziby rycerzy poszczegĂłlnych prowincji zakonu) nie byĹy jeszcze ukoĹczone, wielki mistrz Pierre de Monte oficjalnie przeniĂłsĹ siedzibÄ zakonu z Birgu do Valletty. W ciÄ gu nastÄpnych lat Valletta z placu budowy zaczÄĹa przeradzaÄ siÄ w prawdziwe miasto, skoĹczono budowÄ siedmiu oberĹźy (do dnia dzisiejszego zachowaĹo siÄ tylko piÄÄ), wzniesiono PaĹac Wielkich MistrzĂłw, konkatedrÄ Ĺw. Jana oraz szereg innych budynkĂłw. Nie udaĹo siÄ jednak wprowadziÄ, zaleconego przez papieĹźa, podziaĹu miasta na dwie czÄĹci, z ktĂłrych jednÄ mieli zamieszkiwaÄ wyĹÄ cznie czĹonkowie zakonu.
W 1575 otwarty zostaĹ szpital Sacra Infirmeria, ktĂłrego gĹĂłwna sala, o dĹugoĹci 56 m byĹa i pozostaje jednÄ z najwiÄkszych w Europie. DziĹ w odbudowanym po zniszczeniach, jakich doznaĹ podczas II wojny Ĺwiatowej, budynku szpitala znajduje siÄ centrum konferencyjne, oraz Teatr Republiki. W 1731 wielki mistrz Antonio Manoel de Vilhena wybudowaĹ Teatr Manoela (dziĹ trzeci najstarszy teatr na Ĺwiecie).
W 1796 powstaĹa Biblioteka Narodowa, w ktĂłrej zbiorach umieszczone zostaĹo m.in. kilkadziesiÄ t tysiÄcy tomĂłw bÄdÄ cych wĹasnoĹciÄ zakonu. Ze wzglÄdu na atak i zajÄcie Malty przez wojska francuskie w 1798 biblioteka otwarta zostaĹa dopiero w 1812.
GĹĂłwna ulica Valletty to Triq ir-Repubblika (ang. Republic Street) zaczynajÄ ca siÄ przy bramie miejskiej a koĹczÄ ca pod murami Fortu Ĺw. Elma.
W 1980 Valletta zostaĹa wpisana na listÄ Ĺwiatowego dziedzictwa UNESCO.